Hart voor ontharding. Groenblauwe klimaatstraten in de Kempen

De klimaatbestendige herinrichting van straten sluit aan bij verschillende beleidsdoelstellingen, maar is nog geen regulier beleid. Er is veel interesse voor een andere inrichting en gebruik van straten, maar de praktische kennis rond ontwerp, aanleg, onderhoud en financiering ontbreekt nog vaak. Het project ‘Hart voor ontharding. Groenblauwe klimaatstraten in de Kempen’ pakt de problemen rond droogte, hitte en wateroverlast gecoördineerd aan door groenblauwe gemeentewegen te realiseren. De promotor (provincie Antwerpen) coördineert het proces en de subsidieaanvraag. Daarnaast bewaakt ze de klimaatadaptatiereflex in het hele project en zorgt ze voor de verspreiding van de geleerde lessen via de ontwikkeling van een set klimaatstraatprofielen, de tool ‘onthardingsbalans’, een bijhorende publicatie en opleidingstrajecten. De copromotoren (Turnhout en Oud-Turnhout) zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de demonstratieprojecten. 

Op 2 demonstratieprojecten richten copromotoren Oud-Turnhout en Turnhout klimaatstraten in. De focus ligt op ontharding, vergroening en waterbeheersingsmaatregelen. Op de twee projectlocaties die nu quasi volledig verhard zijn, en waar het water volledig afstroomt naar de riolering, wordt samen 8.760m² aan groene infrastructuur en waterbeheersingsmaatregelen aangelegd. 2.390 m² wordt onthard en ingericht als groene infrastructuur: plantvakken, boomspiegels, grasvelden, wadi’s en infiltratiestroken. Daarnaast wordt 6.370 m² aan waterdoorlatende of waterpasserende halfverharding aangelegd. Door het water maximaal te ontkoppelen van de nieuwe, gemengde riolering wordt wateroverlast vermeden bij minstens 499 Kempenaren en vermindert de hittestress significant bij 1.865 kinderen en ouderen.  

Dankzij EFRO-steun en samenwerking met provincie Antwerpen kan de klimaatbestendigheid van het huidige voorontwerp verder verbeteren en kan de promotor zorgen voor een verdere opschaling van de inzichten uit de 2 demonstratieprojecten. De disseminatie gebeurt als volgt: 

• De ontwikkeling van een set klimaatstraatprofielen voor woonstraten en winkelstraten. Deze vormen een visuele doorsnede van een straat, van gevel tot gevel, zowel voor de bovengrond als ondergrond. Er wordt rekening gehouden met verschillende ambitieniveaus.  
• Het ontwikkelen en testen van een onthardingsbalans. Deze tool houdt alle bijkomende verharding op het openbaar domein bij, net als volledige of gedeeltelijke ontharding. De focus van deze balans kan mogelijks ook uitgebreid worden naar het privaat domein.  
• Een begeleidende publicatie maakt duidelijk maakt hoe een lokaal bestuur samen met omwonenden en andere relevante stakeholders een gemeenteweg kan transformeren tot een klimaatstraat, van voorontwerp tot onderhoud. De publicatie legt ook hoe lokale besturen de klimaatbestendigheid van het openbaar domein kunnen monitoren. 
• De geleerde lessen van de 2 demonstratieprojecten, alsook de klimaatstraatprofielen, worden geïntegreerd in 2 nieuwe opleidingstrajecten rond ontharding van gemeentewegen voor 10 lokale besturen.