Kempen breekt uit

Met ‘Kempen breekt uit’ realiseren 6 Kempense gemeenten een klimaatadaptieve herinrichting van verschillende prominente locaties in dorpskernen van de Kempen: het dorpsplein van respectievelijk Retie, Olmen (Balen), Morkhoven (Herentals), het centrum van Vosselaar, de kerkomgeving van Sint-Jozef Rijkevorsel en de omgeving van het gemeentehuis in Weelde (Ravels). Door maximale ontharding, vergroening en afkoppeling, door aanleg van multifunctionele wadi’s en infiltratievelden en door omvorming naar waterdoorlatende verharding wordt de hemelwaterinfiltratiecapaciteit van de sites gemaximaliseerd, verhoogt de biodiversiteitswaarde en verlaagt de hittestress op deze locaties. Deze klimaatadaptieve ingrepen worden gecombineerd met bijvoorbeeld de aanleg van een hoppinpunt, het creëren van een veilige schoolomgeving, de aanleg van een warmtecluster (cf. EFRO 1859), rioleringswerken…

Dergelijke gebundelde ingrepen uitvoeren in dorpskernen, waar heel veel openbare functies tegelijk ingevuld moeten worden, is een geweldig complexe uitdaging voor lokale besturen over gans Vlaanderen. ‘Kempen breekt uit’ gaat aan de slag in de dorpskernen omdat precies op deze sterk verharde en dicht bevolkte locaties een klimaatadaptieve herinrichting grote meerwaarde oplevert. Immers, net zoals in de rest van Vlaanderen, leidt de toenemende verharding tot steeds meer (klimaat)problemen. De Kempense verhardingsvoetafdruk is groot (375 m² verharding per inwoner in 2022) en groeit steeds verder aan (jaarlijks 2 m² extra verharding per inwoner). Bovendien is met name de Kempen met haar zandgronden bijzonder kwetsbaar voor de toenemende hitte en droogte.

De Kempense gemeenten vatten met ‘Kempen breekt uit’ en in samenwerking met IOK, een performant traject aan dat inzet op het vermijden, terugdringen en afkoppelen van verharding. Hun lokale ambities om tegen 2030 per inwoner 1 m² ontharding en 1 m³ extra opvang en infiltratiecapaciteit voor regenwater te realiseren, gaan gepaard met de ambitie om woonomgevingen te vergroenen, ontmoetingsplekken te creëren, aangename speelpleintjes te realiseren, het verkeer te vertragen,…kortom van de Kempen een aangenamere plaats maken om te wonen. De gemeenten geven met dit project invulling aan hun voorbeeldfunctie, waardoor draagvlak wordt gecreëerd voor het investeren in klimaatadaptatie en ontharding. Op die manier wordt een eerste en essentiële stap gezet, vooraleer het onthardingstraject verbreed kan worden richting inwoners en bedrijven.

De complexiteit en beoogde impact van ‘Kempen breekt uit’ garandeert een leertraject dat resulteert in kennisopbouw. Dankzij de regionale aanpak worden schaalvoordelen benut om samen op een efficiënte wijze expertise op te bouwen en nieuwe beleidsinstrumenten te ontwikkelen. Denk daarbij aan nieuwe type-ontwerpen voor heraanleg van pleinen, parkings en wegen, goede praktijken op vlak van klimaatadaptieve groenaanleg, waterbeheer en materiaalkeuze. De regionale positie en het uitgebreide netwerk van IOK wordt ingezet om kennisdeling met alle gemeenten in de Kempen en Vlaanderen te verwezenlijken.

Dit zorgt ervoor dat de middelen van dit project optimaal renderen en ook toekomstige investeringen op publiek én privaat domein gestuurd worden richting minder beton en meer leefkwaliteit.